(του συγγραφέα Αθανασίου Ν.. Καρατόλια)
Από το περιστατικό αυτό ξεπήδησε αυθόρμητα και η πρώτη φάση του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία, ανοίγοντας ένα μεγάλο μέτωπο με τους τσιφλικάδες, με τους αγρότες να οργανώνονται ιδρύοντας Γεωργικούς Συνδέσμους και αρχίζοντας τις κινητοποιήσεις.
Στις 19 Ιουλίου 1902 πραγματοποιείται το πρώτο αγροτικό συλλαλητήριο στα Τρίκαλα και τον Απρίλιο του 1904 ιδρύεται στη Λάρισα ο «Θεσσαλικός Γεωργικός Σύλλογος», ο οποίος δεν αναγνωρίστηκε και γι αυτό συστάθηκε νέος σύλλογος τον Φεβρουάριο του 1910, ο οποίος αναγνωρίστηκε.
Στις 27 Νοεμβρίου 1906, ημέρα Δευτέρα, που γινόταν το εβδομαδιαίο παζάρι των Τρικάλων, ιδρύεται ο «Γεωργικός Σύνδεσμος Τρικάλων», ο οποίος είχε ως σκοπό την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών υπέρ των αγροτών.
Στην συγκέντρωση που έγινε στον περίβολο του ναού του Αγίου Αθανασίου, πλέον των 500 ατόμων ενέκριναν δια βοής το ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον αγρότη και κατόπιν βουλευτή Γεώργιο Σπυρόπουλο και γραμματέα τον Φώτιο
Παπανικολάου (Εφημ. «Θεσσαλία», 20 Νοεμβρίου 1906, Βόλος).
Ο Μαρίνος Αντύπας γεννήθηκε το έτος 1872 στο χωριό Φερεντινάτα της Κεφαλλονιάς. Ήταν μέλος της σοσιαλιστικής ομάδας του Καλλέργη και συμμετείχε στις ιδεολογικές ζυμώσεις των σοσιαλιστικών κύκλων της πρωτεύουσας.
Το έτος 1900 εξέδωσε στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς την εφημερίδα «Ανάστασις», η οποία εξέφραζε σοσιαλιστικές και αναρχικές απόψεις. (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 1 Μαρτίου 2001, Ιστορικά σελ 72). Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι εκείνες τις εποχές η έννοια του σοσιαλιστή αντιστοιχούσε στην μετά την Οκτωβριανή επανάσταση έννοια του μπολσεβίκου - κομμουνιστή.
Στη Θεσσαλία ήρθε το καλοκαίρι του έτους 1906 σε ηλικία 34 ετών και εγκαταστάθηκε στο χωριό Λασποχώρι (σημερινό Ομόλιο) ως επιστάτης στο τσιφλίκι του θείου του (αδελφού της μητέρας του) Γεωργίου Σκιαδαρέση από την Κεφαλλονιά. Ο θείος του, που ήταν γεωπόνος, ζούσε χρόνια στη Ρουμανία όπου καλλιεργούσε μεγάλες εκτάσεις.
Ο Πηνειός χώριζε στα δύο το τσιφλίκι του θείου του. Ο Μ. Αντύπας τοποθετήθηκε ως επιστάτης του τσιφλικιού στη δεξιά όχθη του ποταμού και ο πρώτος του εξάδελφος Παναγιώτης Σκιαδαρέσης στην αριστερή όχθη.
Ο Παναγιώτης Σκιαδαρέσης εγκαταστάθηκε στο χωριό Πυργετός, στον Πύργο (κούλια) κονάκι, που ήταν ιδιοκτησία των δύο τσιφλικάδων Σκιαδαρέση και Μεταξά.
Στο τσιφλίκι του Αριστείδη Μεταξά, που καταγόταν κι αυτός από την Κεφαλλονιά, επιστάτης ήταν ο Ιωάννης Κυριάκος από τον Αστακό Μεσολογγίου, ο οποίος διέμενε στον ίδιο Πύργο (κονάκι) με τον Παναγιώτη Σκιαδαρέση και μάλιστα στον πρώτο όροφο.
Ο επιστάτης του τσιφλικά Μαρίνος Αντύπας πήγαινε τακτικά στον Πυργετό για να επισκεφθεί τάχα τον εξάδελφο του, ο πραγματικός όμως λόγος ήταν ότι είχε συνάψει ερωτικές σχέσεις με τη σύζυγο του Ιωάννη Κυριάκου.
Ο Κυριάκος, ο οποίος υποπτευόταν την παράνομη αυτή σχέση, κάποιο απόγευμα πήρε το όπλο του και ανέβηκε στο άλογο του λέγοντας ότι θα πήγαινε στη Λάρισα. Δεν πήγε όμως στη Λάρισα αλλά κρύφτηκε κάπου εκεί κοντά και λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 7πς προς 81) Μαρτίου 1907, επέστρεψε στο σπίτι του και χτύπησε την πόρτα. Καθώς δεν του άνοιξαν αμέσως, βγήκε έξω και με το όπλο στο χέριπερίμενε στη γωνία του κονακιού. Βλέποντας τον Μαρίνο Αντύπα να βγαίνει από το παράθυρο και να σκαρφαλώνει στην παρακείμενη μουριά, τον πυροβολεί δυό φορές, στην οσφυϊκή και στην μετωπική χώρα και πέφτει νεκρός κάτω από τη μουριά, από όπου τον περιμάζεψε ο εξάδελφος του Παναγιώτης Σκιαδαρέσης. •
Την επομένη το πρωΐ ο Κυριάκος παρουσιάστηκε στη χωροφυλακή όπου ανέφερε το γεγονός του φόνου, από όπου όμως αφέθηκε ελεύθερος την ίδια μέρα.
Στις 17 Νοεμβρίου 1907 άρχισε η δίκη του Ιωάννη Κυριάκου στο κακουργιοδικείο Λαρίσης για τον φόνο του Μαρίνου Αντύπα, η οποία όμως διακόπηκε και αναβλήθηκε επειδή απούσιαζε στο εξωτερικό ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας Παναγιώτης Σκιαδαρέσης. Το ίδιο συνέβαινε και τις τρεις επόμενες δικάσιμες ημερομηνίες κατά τις οποίες ο Παναγιώτης Σκιαδαρέσης ενώ παρελάμβανε κανονικά την κλήση, λίγες μέρες πριν από τη δίκη αναχωρούσε για το εξωτερικό, γιατί φοβόταν ότι υπήρχε το ενδεχόμενο να του απαγγελθεί κατηγορία για «διευκόλυνση αλλοτρίας ακολασίας».
Στις 19 Μαΐου 1908 άρχισε πάλι η δίκη του Κυριάκου, για τέταρτη φορά, κατά την οποία ο Εισαγγελέας της έδρας εισηγήθηκε να μην αναβληθεί η δίκη επειδή απούσιαζε πάλι στο εξωτερικό ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας.
Η δίκη διεξήχθη πλέον κανονικά και κατά τις τρεις μετά τα μεσάνυχτα ο προϊστάμενος των Ενόρκων Τσαπραλής ανακοίνωσε την ετυμηγορία τους: « Οι ένορκοί παρεδέχθησαν πλήρη σύγχυσιν δια τον κατηγορούμενον».
0 κατηγορούμενος Ιωάννης Κυριάκος τα είχε χαμένα καθώς δεν κατάλαβε τι σήμαινε η φράση αυτή. Τότε ο Πρόεδρος του δικαστηρίου Οικονομίδης του είπε: « αθώος».
Εν τω μεταξύ, την ίδια χρονιά οι αγροτικές κινητοποιήσεις βρίσκονται σε έξαρση και ιδρύεται η «Ένωση Πληρεξουσίων της Κοινότητας Κοσκινά» και στις 22 Μάίου 1909, αγρότες και παιδιά αγροτών ιδρύουν στην Καρδίτσα τον «Γεωργικό Πεδινό Σύνδεσμο» με σκοπό την εμψύχωση των αγροτών.
Πρόεδρος εκλέγεται την ίδια ημέρα ο Δημήτριος Μπούσδρας, δικηγόρος από τα Παραπράσταινα (Προάστιο ) Καρδίτσας, Αντιπρόεδρος ο Δημήτριος Ψιμοπουλος, δικηγόρος από τους Σοφάδες, Γενικός Γραμματέας ο Γεώργιος Σαμαρόπουλος, δημοσιογράφος από τον Παλαμά, Ταμίας ο Βασίλειος Γρίβας, ιατρός από την Παραπράσταινα Σύνολο 15 άτομα.
Μετά τον «Γεωργικό Πεδινό Σύνδεσμο» Καρδίτσας ιδρύθηκαν σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας Επιτροπές και Αγροτικοί Σύλλογοι.
Αρχές Δεκεμβρίου 1909 ιδρύθηκε στα Φάρσαλα «Σύλλογος Αγροτών Φαρσάλων». Πρόεδρος του Συλλόγου ανακηρύχθηκε ο Ευότγγελος Κομισόπουλος, φοιτητής Νομικής από τη Βαμβακού.
Ο κύριος συντελεστής και η ψυχή της οργάνωσης των αγροτών ήταν ο Δημήτριος Μπούσδρας, ο οποίος παραμένει άγνωστος στο σύνολο σχεδόν του αγροτικού κόσμου της Ελλάδας.
Οι αγρότες της Θεσσαλίας, αφού οργανώθηκαν πλήρως, άρχισαν να απαιτούν πλέον από την κυβέρνηση με επίσημα έγγραφα και συλλαλητήρια, την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Ο Δημήτριος Μπούσδρας ήταν ο εμπνευστής και πρωτοστάτης των δύο μεγάλων συλλαλητηρίων που πραγματοποιήθηκαν στις 27 Φεβρουάριου 1910 στην Καρδίτσα και στις 6 Μαρτίου 1910 στη Λάρισα. Στο πρώτο συλλαλητήριο συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της Καρδίτσας 8000 περίπου αγρότες. Κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου ακούγονταν αραιοί πυροβολισμοί και ηχούσαν πένθιμα οι καμπάνες των Εκκλησιών.
Ο Στέργιος Λάπας, πρώην δήμαρχος Καρδίτσας, παρότρυνε έφιππος τους διαδηλωτές να μεταβούν στον σιδηροδρομικό σταθμό για να υποδεχτούν το τραίνο που θα έφερνε διαδηλωτές από τους Σοφάδες.
Κατά τη διάρκεια της πορείας προς τον σταθμό, ένα έφιππος χωροφύλακας σκότωσε τον αγρότη Χρήστο Σάλτα. Όταν η πορεία έφτασε στον σταθμό εκείνη την ώρα περνούσε η αμαξοστοιχία και επειδή δεν σταμάτησε, μερικοί διαδηλωτές πυροβόλησαν και τραυμάτισαν υπαλλήλους της.
Οι διαδηλωτές επέστρεψαν στην πλατεία όπου άκουσαν τους ομιλητές και μετά διαλύθηκαν ήρεμα χωρίς επεισόδια.
Την ίδια μέρα με το συλλαλητήριο της Καρδίτσας πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμα και δυναμικά συλλαλητήρια σε πολλές κωμοπόλεις και χωριά της Θεσσαλίας.
Το συλλαλητήριο της Λάρισας οργανώθηκε από την τοπική αυτοδιοίκηση των χωριών και πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαρτίου 1910 στην πλατεία «Θέμιδος», σημερινή Κεντρική Πλατεία, κατά την οποία συμμετείχαν ολιγομελείς αντιπροσωπείες από την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα.
Ο Νομάρχης Λάρισας Περικλής Αργυρόπουλος και ο Εισαγγελέας Παπαθεοδωρόπουλος είχαν κρατήσει στη Νομαρχία από το πρωΐ έως το βράδυ τους Δημάρχους Κραννώνος Χρ. Παπαθανασίου, Φακίου Ιωάννη Περηφάνη και Ογχηστού Αριστείδη Καραβελούλη απαγγέλλοντας τους την κατηγορία «επί στάσει» ως διοργανωτές του συλλαλητηρίου. Οι αγρότες που σχέδιαζαν να πάνε στο συλλαλητήριο με την επιβατική αμαξοστοιχία Βόλου - Λάρισας, εμποδίστηκαν να επιβιβαστούν στον σταθμό Κιλελέρ.
Συμπτωματικά, στην αμαξοστοιχία εκείνη επέβαλε ο Διοικητής των Θεσσαλικών σιδηροδρόμων Πολίτης, ο οποίος συνόδευε τον Γερμανό δημοσιογράφο Φίσερ και τη σύζυγο του. Όταν είδαν το πλήθος των αγροτών που ήθελαν να επιβιβαστούν στην αμαξοστοιχία, ο διοικητής διέταξε την αστυνομική δύναμη, που επέβαινε στην αμαξοστοιχία, να απαγορεύσει την επιβίβαση των αγροτών. Οι αγρότες τότε χρησιμοποιώντας πέτρες και ξύλα προσπάθησαν νε επιβιβαστούν με τη βία. Για να προχωρήσει τελικά η αμαξοστοιχία, οι αστυνομικοί έστρεψαν τα όπλα εναντίον του πλήθους και άρχισαν να πυροβολούν, σκοτώνοντας τους αγρότες Στέφανο Ακριβούση, Αντώνιο Δη μητριού, Στέφανο Ευαγγέλου και Αθανάσιο Σαρτζιλαριώτη.
Όταν η αμαξοστοιχία έφτασε στη Μέλια (Τσουλάρ) επαναλήφθηκαν τα ίδια επεισόδια με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο Αθανάσιος Νταφούλης και Αθανάσιος Μπέκας.
Εκτός από τους νεκρούς, τραυματίστηκαν συνολικά 15 αγρότες(Εφημ. «Θεσσαλία» Βόλου, 7 Μαρτίου 1910).Στην πύλη της οδού Φαρσάλων (συνοικία πυροβολικά) ο Ίλαρχος Φιλ. Πηχεών διέταξε το Ιππικό να μην επιτρέψει στους αγρότες να κατευθυνθούν προς την πλατεία με αποτέλεσμα να εμπλακούν ο στρατός με τους αγρότες και να σκοτωθεί ο αγρότης Απόστολος Μπατάλας από τη Νίκαια (Νεμπεγλέρ). Στις 3μμ οι αρχές της πόλης επέτρεψαν την πραγματοποίηση του συλλαλητηρίου στο οποίο μίλησε από την εξώστη της Λέσχης Ασλάνη ο Νικούλης και ανέγνωσε το ψήφισμα ο αντιπρόσωπος του «Κοινού των Θεσσαλών» Γ. Σχοινάς. Το ψήφισμα το είχε συντάξει ο Δημήτριος Χατζηγιάννης, ο οποίος εκείνη την η μέρα βρισκόταν στην Αθήνα. Την ίδια μέρα με τη Λάρισα, πραγματοποίησε συλλαλητήριο και ο «Τοπικός Αγροτικός Σύνδεσμος Φαρσάλων» με συμμετοχή αγροτών της περιοχής καθώς δεν υπήρχαν μέσα μεταφοράς για να μεταβούν στη Λάρισα.
Το συλλαλητήριο έγινε στην κεντρική πλατεία των Φαρσάλων κατά το οποίο μίλησαν ο Θωμάς Παπαγεωργίου, δάσκαλος, ο Ευάγγελος Κομισόπουλος φοιτητής Νομικής Αθηνών από τη Βαμβακού και ο Γεώργιος Φράγκος από τα Φάρσαλα.
Για τα γεγονότα του Κιλελέρ διεξήχθησαν δύο δίκες. Η μία στο κακουργιοδικείο Χαλκίδας για τους 44 αγρότες από την Καρδίτσα και η άλλη στο κακουργιοδικείο Λαμίας για τους 37 αγρότες από τη Λάρισα. Οι σχετικές αποφάσεις εκδόθηκαν στις 23 Ιουνίου 1910 και ήταν αθωωτικές.
Οι αγώνες των αγροτών συνεχίστηκαν αμείωτοι μέχρι και το 1922, όταν τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους εκδηλώθηκε στην Αθήνα και επεκράτησε επανάσταση, αρχηγός της οποίας ήταν ο Αξιωματικός του Στρατού Νικόλαος Πλαστήρας.
Ο Πλαστήρας είχε προσωπική αντίληψη για τη βαναυσότητα των τσιφλικάδων και γνώριζε πολύ καλά την τραγωδία των οικογενειών των Θεσσαλών κολλήγων αλλά και την ανδρεία των τέκνων της στους πρόσφατους πολέμους.
Κατόπιν αυτών, στις 14 Φεβρουάριου 1923 εκδόθηκε η Ό Επαναστατική Απόφαση η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ της Μαρτίου με την οποία απαλλοτριώθηκαν και περιήλθαν όλα στην κυριότητα και νομή του κράτους προς αποκατάσταση των ακτή μόνων καλλιεργητών χωρίς αποζημίωση.
Το Επαναστατικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Στυλιανό Γόνατά εξέδωσε Νομοθετικό Διάταγμα που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ της 23ικ Μαρτίου 1923 «Περί Ολοκληρωτικής Απαλλοτριώσεως των τσκρλικίων επί σκοπώ γεωργικής εγκαταστάσεως ακτημόνων καλλιεργητών».
Οι ταλαίπωροι και στην πραγματικότητα δούλοι εντός του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους απέκτησαν επί τέλους δική τους γη, ευγνωμονούντες τους φονευθέντες, τους παραπεμφθέντες στα δικαστήρια και όλους τους αγωνισθέντες αγρότες με προεξάρχοντες τα άξια τέκνα της Θεσσαλικής γης Δημήτριο Μπούσδρα και Νικόλαο Πλαστή ρα.
0 επιστάτης του μεγαλοτσιφλικά θείου του Μαρίνος Αντύπας, πότε, που και πως ξεσήκωσε τους Θεσσαλούς αγρότες. Πότε και πως πρόλαβε να «οργώσει» τη Θεσσαλία μέσα στους έξη μήνες της παραμονής του στην περιοχή όπως διατείνονται αναίσχυντα οι πλαστογράφοι και διαστρεβλωτές της ιστορίας αριστεροί κονδυλοφόροι. Τον Πυργετό «όργωνε» κι γι αυτό τον σκότωσαν και ίσως για αυτό οι επιστήμονες διαστρεβλωτές του έστησαν άγαλμα επειδή θεωρούσαν την ιδεολογία του συγγενική με τη δική τους. Ύπ’ όψιν ότι η περιοχή του Ομολίου όπου έμενε ο Αντύπας χωρίζεται από τον Θεσσαλικό κάμπο από τον ορεινό όγκο του Κισσάβου και δεν ήταν εύκολη η επικοινωνία εκείνες τις εποχές με την υπόλοιπη Θεσσαλία. Επισημαίνεται ότι στις περιοχές Ομολίου - Πυργετού όπου εκινείτο ο Αντύπας δεν παρατηρήθηκε καμμιά εξέγερση αγροτών ούτε ιδρύθηκε ποτέ κάποιος Αγροτικός Σύλλογος.
Πολύ σωστά ο Λάζαρος Αρσενίου επισημαίνει στο βιβλίο του «ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΟΥΣ 1881 -1993, σελ.188: «Μερικοί του αποδίδουν μυθικές διαστάσεις... Κάποια κόμματα ανακήρυξαν ήρωα τον Αντύπα. Δικαίωμα τους. Η Ιστορία όμως διατηρεί «κριτήρια» δικά της».
No comments:
Post a Comment