31 Μαρτίου 1946. Η επίθεση των κομμουνιστών στον σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου

Ο εμφύλιος αρχίζει από το Λιτόχωρο
Με το ημερολόγιο να γυρίζει σελίδα από το Σάββατο προς την Κυριακή 31 Μαρτίου 1946 και ενώ άνοιγαν οι κάλπες για βουλευτικές εκλογές άρχιζε ο τρίχρονος εμφύλιος πόλεμος που σημάδεψε τη χώρα μας. Στο Λιτόχωρο της Κατερίνης ένοπλη ομάδα 33 καταδιωκόμενων αριστερών πολιτών έκανε τον Ολυμπο να «ξαναβροντά».

30-31 ΜΑΡΤΙΟΥ 1946: ΕΠΙΘΕΣΗ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΣΤΟΝ ΣΤΑΘΜΟ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

ΕΘΝΟΣ

Φωτογραφία από το Λεύκωμα του ΔΣΕ, με τη διευκρινιστική λεζάντα ότι οι μαχητές οδεύουν προς πολεμική επιχείρηση.

Εφορμώντας από μια σπηλιά, όπου κρύβονταν, επιτέθηκαν στους χωροφύλακες και στην εθνοφρουρά, που ήταν στρατωνισμένη εκεί, άρπαξαν τον εξοπλισμό και ξαναγύρισαν στο βουνό, αφήνοντας πίσω τους 10, τουλάχιστον, νεκρούς.
Αρχικώς στο περιστατικό δεν δόθηκε ούτε από την κυβέρνηση ούτε από το ΕΑΜ και το ΚΚΕ ιδιαίτερη σημασία και προβολή. Υποβαθμίστηκε μπροστά στην εκλογική διαδικασία, στις κυβερνητικές θριαμβολογίες για τα αποτελέσματα και τις καταγγελίες της Αριστεράς για την παρωδία των εκλογών, από τις οποίες και απείχε.

Στην πορεία των γεγονότων και, κυρίως, μεταγενέστερα η επίθεση ανακηρύχθηκε σε αφετηρία του εμφυλίου πολέμου. Είτε κυριολεκτικά είτε συμβατικά. Δεδομένου ότι ο εμφύλιος στην πραγματικότητα αποτελεί το τέλος μιας διαδικασίας πόλωσης και σύγκρουσης, που διαρκεί μήνες το 1946. Η κατάσταση είναι ρευστή και συγκεχυμένη, τουλάχιστον, ως την ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου των ανταρτών (Οκτώβριος). Τότε ενοποιούνται οι διάσπαρτες αντάρτικες ομάδες και συγκροτείται ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Οι αντιΕΑΜικές δυνάμεις της εποχής τοποθετούν την έναρξη του εμφυλίου στο Λιτόχωρο. «...κάτω από τας σφαίρας των επαναστατών, σύμφωνα με το στρατηγό Θ. Τσακαλώτο, εις το Λιτόχωρον ήρχισεν η μάχη του Εθνους». Ο αντιστράτηγος Θ. Πετζόπουλος είναι κι αυτός κατηγορηματικός θεωρώντας το Λιτόχωρο «ως την πανηγυρικοτέραν διακήρυξιν του ΚΚΕ, ότι αρχίζει την ένοπλον εξέγερσιν». Στην επίσημη στρατιωτική ιστορία για τον «συμμοριτοπόλεμο» την πρώτη θέση στις συγκρούσεις κατέχει η επίθεση στο Λιτόχωρο.

Εδώ, παρακάμπτοντας τη σύγχρονη αναπαλαιωμένη «θεωρία», που θέλει την έναρξη του εμφυλίου το 1943, ας σημειωθεί ότι το ΚΚΕ και η Αριστερά ευρύτερα τοποθετούν την ουσιαστική έναρξή του μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (Φεβρουάριος 1945), όταν εξαπολύεται η «λευκή τρομοκρατία» από τους νικητές στα Δεκεμβριανά. Ενώ ο εμφύλιος και από τις δύο πλευρές αρχίζει λίγο αργότερα (Οκτώβριος 1946) με την ίδρυση του ΔΣΕ. Στο σχήμα αυτό το Λιτόχωρο είναι μια «πρώτη σαφής προειδοποίηση» των αγωνιστών της ΕΑΜικής αντίστασης που «σπρώχνονταν στον δρόμο της ένοπλης πάλης για να υπερασπιστούν τη ζωή τους, την τιμή και την αξιοπρέπειά τους...».

Ο Ν. Παπακων­σταντίνου μιλά σε μετεμφυλιακό μνημόσυνο στο Λιτόχωρο

Δεν θα σκύψει το κεφάλι

Η εκτίμηση αυτή είναι εδραιωμένη από την εποχή που ακόμη μαίνεται ο εμφύλιος. Ετσι, στο «Δελτίο» του ΔΣΕ για τα δύο χρόνια από την ίδρυσή του (Οκτώβριος 1948) διαβάζουμε: «Ξεκίνησαν 33 από το Λιτόχωρο. 33 αγωνιστές της αντίστασης, καταδιωκόμενοι από τις μοναρχοφασιστικές μεταβαρκιζιανές αρχές άρπαξαν πάλι τ' άρματα στα χέρια τους και προειδοποίησαν τους καινούριους καταχτητές και δούλους τους πως ο ελληνικός λαός δεν θα σκύψει το κεφάλι, ούτε θ' ακολουθήσει ''το σφάξε με, αγά μου, ν' αγιάσω'', επειδή τα λαϊκά συμφέροντα επιβάλλουν την ομαλή δημοκρατική εξέλιξη που με συνέπεια ακολουθούν οι δημοκρατικές δυνάμεις της Ελλάδας, τα δημοκρατικά κόμματα, το ΕΑΜ και το ΚΚΕ.
Ξεκίνησαν στην αρχή με περιορισμένους σκοπούς την προστασία της ζωής τους, την προστασία του λαού της υπαίθρου από τις εγκληματικές συμμορίες των μοναρχοφασιστών και συγκρότησαν τις ομάδες δημοκρατικών ενόπλων καταδιωκομένων. Οι ομάδες αυτές άρχισαν να πληθαίνουν έχοντας την ενίσχυση του λαού...».


Η εκτιμηση του Παρτσαλίδη

Ο στρατηγός του ΔΣΕ Κικίτσας, που φαίνεται ότι μετέφερε την απόφαση Ζαχαριάδη στον Υψηλάντη για «προειδοποιητικό χτύπημα» στο Λιτόχωρο.

Αν και την περίοδο αυτή υπήρχαν κι άλλες ομάδες ένοπλων καταδιωκόμενων, με δράση χαμηλότερης έντασης, το Λιτόχωρο, ήταν σταθμός. Ο Μ. Παρτσαλίδης, επισημαίνει μια ουσιώδη διαφορά: «Ο χαρακτήρας της επίθεσης στον σταθμό χωροφυλακής του Λιτόχωρου είναι άλλης πια ποιότητας σε σχέση με το αυθόρμητο κίνημα αυτοάμυνας των αγωνιστών της Αντίστασης, που υπερασπίζουν τη ζωή τους από τις δολοφονικές συμμορίες των δωσιλόγων. Με το Λιτόχωρο ξεκινάει μια ένοπλη πάλη, που στην πρώτη της φάση δεν παύει να αποτελεί μέσο πίεσης για τον εξαναγκασμό του αντιπάλου σε υποχώρηση».


Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Προσέβαλεν δολοφονικώς...

«Το υπουργείον Δημοσίας Τάξεως ανακοινοί μετά λύπης κατά τηλεγράφημα του Διοικητού Χωροφυλακής Κατερίνης, την ώραν 23.30' της 30ής Μαρτίου ενεστώτος έτους συμμορία εξ εκατό και πλέον κομμουνιστών, ωπλισμένων δι' αυτομάτων όπλων και όλμων, προσέβαλεν δολοφονικώς τους εις τον Σταθμόν Χωροφυλακής Λιτοχώρου Κατερίνης στρατωνιζομένους άνδρας της Χωροφυλακής και Εθνοφυλακής, οίτινες προωρίζοντο διά την τήρησιν της τάξεως κατά τας εκλογάς (σημείωση: η σύγκρουση έγινε ταυτόχρονα σε δύο σημεία: στον Σταθμό Χωροφυλακής, κοντά στην κεντρική πλατεία, και στο διώροφο κτίριο όπου στεγαζόταν το απόσπασμα Χωροφυλακής στο δυτικό μέρος του χωριού, κοντά στη σημερινή πλατεία Εθνικής Αντίστασης). Επηκολούθησε συμπλοκή διαρκέσασα πλέον της ώρας, καθ' ην το οίκημα του Σταθμού Χωροφυλακής ανεφλέγη εκ των βλημάτων όλμων. Κατά ταύτην εφονεύθησαν 6 χωροφύλακες, 2 λοχίαι, 2 στρατιώται και ετραυματίσθησαν 2 χωροφύλακες. Η συμμορία, μετά την πραγματοποίησιν του εγκληματικού σχεδίου της, ετράπη προς την ορεινήν δασώδη περιοχήν του Ολύμπου».
(Η κυβερνητική ανακοίνωση στις εφημερίδες της 1ης Απριλίου 1946)





ΤΙ ΛΕΝΕ ΔΥΟ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Η μαρτυρία του Υψηλάντη

Ο Νίκος Ζαχαριάδης ύστερα από ομιλία του το 1949 στο Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Η έκβαση του εμφυλίου είχε πια τότε κριθεί.

«Ημουν παράνομος στη Θεσσαλονίκη, ανήκα στους διωκόμενους αμέσως μετά τη Βάρκιζα ... και εντάχθηκα στον μηχανισμό της ''αυτοάμυνας''... Μια μέρα, τέλη Μαρτίου, με ρώτησε ο αείμνηστος φίλος Κικίτσας, (πρώην) καπετάνιος της 10ης Μεραρχίας (του ΕΛΑΣ) στη Μακεδονία, αν θα αναλάμβανα μια επιχείρηση στον Ολυμπο ... με την ομάδα καταδιωκομένων του Λιτοχώρου να διαλύσουμε μια άγρια και ισχυρή ομάδα τρομοκρατική, που δρούσε εξοντωτικά για τους εαμογενείς στην περιοχή Λιτοχώρου...
Στόχος μας ήταν η τρομοκρατική συμμορία και συμπτωματικά επεκτάθηκε σε όλη την ένοπλη δύναμη που υπήρχε μέσα στο Λιτόχωρο (σύμφωνα με τις εαμικές πηγές «παρακρατικοί υποδύονταν τις δυνάμεις της χωροφυλακής)... Δεν μπορεί, λοιπόν, το Λιτόχωρο να θεωρηθεί ως αρχή του Εμφύλιου Πολέμου.
Ούτε ο χρόνος που έγινε η μάχη είχε σχέση με τη διεξαγωγή των εκλογών... Χτυπώντας στο Λιτόχωρο αποβλέπαμε να δώσουμε ένα μάθημα σε μια παρακρατική συμμορία... την οποία και εξοντώσαμε. Το Λιτόχωρο ήταν μέσα στην τροχιά των αμυντικών αντιδράσεών μας στο τρομοκρατικό όργιο του παρακράτους της Δεξιάς».
Από το βιβλίο του Α. Ρόσιου (Υψηλάντης) «Στα φτερά του Οράματος: Εθνική Αντίσταση, Διωγμοί μετά τη Βάρκιζα, Εμφύλιος 1946-49, Πολιτική Προσφυγιά»



Το αφήγημα του «επιζώντος»

Ο Υψηλάντης (Αλέξανδρος Ρόσιος) στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

«...Η επίθεση άρχισε γύρω στις 10.30. Σκότωσαν πρώτα τον σκοπό και άρχισαν να γαζώνουν το κτίριο. Αρπάξαμε τα όπλα και πιάσαμε τα παράθυρα.
Οι συμμορίτες χτύπησαν ταυτόχρονα και στο κτίριο του (αστυνομικού) τμήματος που το φρουρούσαν 7-8 χωροφύλακες αλλά και τον στρατιωτικό ουλαμό που αποτελείτο από οχτώ στρατιώτες. Από το τμήμα χωροφυλακής δεν σκοτώθηκε κανείς.
Από τον ουλαμό σκοτώθηκαν τρεις, οι άλλοι διέφυγαν. Τη ζημιά την έπαθε το απόσπασμα. Γύρω στα μεσάνυχτα άρχισαν να μας πετούν από τα παράθυρα φιάλες με βενζίνη.
Οι σφαίρες έπεφταν σαν χαλάζι. Κατά τις 4 το πρωί πέταξαν μια φιάλη στο ισόγειο, όπου ζούσε μια γριά με την κόρη της και το κτίριο λαμπάδιασε...
Οι τρεις τραυματίες μας δεν πρόλαβαν και κάηκαν μέσα ζωντανοί.
Οι άλλοι πηδήξαμε από τα παράθυρα και τραυματιστήκαμε βαριά. Καθώς βρισκόμασταν ανήμποροι στο έδαφος, ήρθε ένας συμμορίτης και έδωσε σε όλους μας τη χαριστική βολή.
Εγώ στάθηκα τυχερός. Λόγω του ότι ήταν νύχτα, η σφαίρα με πέτυχε ξυστά στο κεφάλι».
Από αφήγηση του «μοναδικού επιζώντος» χωροφύλακα Ν. Παπακωνσταντίνου, που έγινε... best seller σε ακροδεξιά έντυπα και έκδοση με τίτλο «Λιτόχωρο 1946 - Η πρώτη κόκκινη σφαίρα»



ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΜΕΝΟ ΑΡΧΙΚΑ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

Προβοκάτσια κατά τον «Ριζοσπάστη», άλλη διάσταση έδωσε ο Ζαχαριάδης
Σαφής και στηριγμένη σε επίσημα ντοκουμέντα απάντηση αν η επίθεση στο Λιτόχωρο ήταν μια κεντρική επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ και ειδικά του γραμματέα του, Ν. Ζαχαριάδη, είτε μια αυθόρμητη ομαδική αντίδραση μέσα στο κλίμα των ημερών, δεν υπάρχει. Ο ιστορικός του εμφυλίου πολέμου Γ. Μαργαρίτης συμπεραίνει ότι «η απόφαση για τέτοιου είδους δράση μάλλον δεν πάρθηκε σε τοπικό επίπεδο». Προσθέτει για το ίδιο θέμα ότι «στις παραμονές των εκλογών ο Ζαχαριάδης αναχώρησε για το εξωτερικό, με ενδιάμεσο σταθμό τη Θεσσαλονίκη, όπου φαίνεται ότι έδωσε εντολή για την οργάνωση προειδοποιητικού χτυπήματος στο Λιτόχωρο την ημέρα των εκλογών».
Περίεργη, τουλάχιστον, είναι η επίσημη αντίδραση του ΚΚΕ αμέσως μετά την επίθεση. Ο «Ριζοσπάστης» καταγγέλλει ότι «οι αρχές και οι συμμορίες σκηνοθετούν δήθεν επιθέσεις κομμουνιστών». Η κυβέρνηση, γράφει, «πριν αρχίσει η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του χθεσινού πραξικοπήματος (εννοεί τις εκλογές) ... φρόντισε να εφοδιάσει τον Τύπο με διάφορα ψεύδη και προκλήσεις, ώστε να εμφανίζεται η αντίθετη ακριβώς από την πραγματικότητα εικόνα. Ετσι ανακοινώθηκε χθες ότι στις 30/3 κομμουνιστική συμμορία χτύπησε το σταθμό χωροφυλακής Λιτόχωρου Κατερίνης με αποτέλεσμα το φόνο 10 χωροφυλάκων και στρατιωτών και άλλα προκλητικά ψεύδη για δήθεν επιθέσεις εναντίον της δεξιάς...».
Η εντύπωση αυτή θα παραμείνει μέχρι την επιστροφή του Ζαχαριάδη από την Πράγα. Εκεί ο ηγέτης του ΚΚΕ θα δώσει, μιλώντας σε συγκέντρωση (9 Απριλίου), εντελώς διαφορετική διάσταση: «Τα γεγονότα στο Λιτόχωρο είναι ένα μήνυμα για το μοναρχοφασισμό και τους Αγγλους... Οπου η δολοφονική δράση οργιάζει ... οι χωριάτες παίρνουν τα βουνά... Κάνουν πως απορούν γιατί ο Μπαρούτας που του ρήμαξαν το σπίτι παλεύει με το ντουφέκι στο χέρι... Δεν πρέπει ν' απορεί κανένας αν αύριο εμφανιστεί και δεύτερος Μπαρούτας και μεθαύριο γίνουν δεκάδες και εκατοντάδες...».

Το χρονικό της μάχης μέσα από την «Εξόρμηση»

«...Λίγοι ελασίτες που ξέφυγαν από το μαχαίρι των μοναρχοφασιστών είναι κρυμμένοι στον Ολυμπο. Οι περισσότεροι είναι από το Λιτόχωρο. Για αρχηγούς τους έχουν τον αξέχαστο κα­πε­τάν Τζαβέλλα (Παππού), τον Φωτεινό (Γ. Ελευθερίου), τον Ανδρεάδη Γ. Κουκουτάτσιος) ...
Στις 26 του Μάρτη σε μια σπηλιά οι καταδιωκόμενοι αγωνιστές του Ολύμπου υποδέχονται με συγκινητικές εκδηλώσεις τους παλιούς ηγέτες Πάνο (Ευριπίδης), Υψηλάντη (Αλ. Ρόσιος) κ.λπ.
Αποφάσισαν να γίνει μια ένοπλη ενέργεια που θα είχε την έννοια της προειδοποίησης ...
Η ενέργεια αυτή θα σήμαινε: αν ο μοναρχοφασισμός δεν θελήσει ν' αναγνωρίσει τα δημοκρατικά δικαιώματα του Λαού και συνεχίσει τα εγκλήματά του, τότε ο Λαός θα επιβάλει τη θέλησή του μόνος του, με τη δύναμή του...
Στόχος διαλέχτηκε το Λιτόχωρο, όπου οι τρομοκράτες έχουν σακατέψει το Λαό με βασανιστήρια και πολλούς αγωνιστές έχουν δολοφονήσει.
Νύχτα 30-31 Μαρτίου οι 33 λαϊκοί αγωνιστές γλιστρούν μέσα στο Λιτόχωρο. Το χωριό σειέται από τα πυρά.
Βροντάει ο Ολυμπος, ξαναβροντάει.
Ο αντίπαλος άφησε στο πεδίο της μάχης 23 νεκρούς. Στα χέρια των αγωνιστών περιήλθαν 4 αιχμάλωτοι και τα πρώτα λάφυρα της ένοπλης πάλης του Λαού μας: 4 αυτόματα, 7 ντουφέκια, πολλά πυρομαχικά ...».
(Περιγραφή της εφημερίδας «Εξόρμηση» - Οκτώβριος 1947, που εξέδιδε ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας με τον υπότιτλο «Οργανο εξυπηρέτησης των λαϊκών συμφερόντων»)

31 Μαρτίου 1946. Η επίθεση των κομμουνιστών στον σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Την νύκτα της 30-31 Μαρτίου έ.έ. καί ώραν 23.30' περίπου, αί έαμοκομμουνιστικαί συμμορίαι Γεωργίου Ελευθερίου ή καπετάν Φωτεινού έκ Λιτόχωρου, Σταύρου Γκουνου ή καπετάν Χατζάρα έκ Λεπτοκαρυάς και Παναγιώτου Παλάσκα ή καπετάν Τζαβέλλα έκ Λιτόχωρου, δυνάμεως τριάκοντα περίπου ανδρών, ένδιαιτώμεναι καί δρώσαι εις την περιοχήν Όλύμπου από μακρού, ένεργοΰσαι προφανώς κατ' εντολήν του ΚΚΕ και ενισχυθεΐσαι υπό της τοπικής επιτροπής τοΰ ΕΑΜ Λιτόχωρου, διά ύπερεβδομήκοντα περίπου μελών τοΰ ΕΑΜ κομμουνιστών στρατολογηθέντων έκ Λιτόχωρου καί τών πέριξ χωρίων Λεπτοκαρυάς, Παντελεήμονος κλπ. καί έξοπλισθέντων μερίμνη τοΰ ΕΑΜ Λιτόχωρου, επετέθη σαν ταυτοχρόνως καί έξ ολων τών σημείων, εναντίον τών δύο οικημάτων εις τά όποια έστρατωνίζοντο οί άνδρες τοΰ Σταθμού Χωροφυλακής Λιτόχωρου, τοΰ Μεταβατικού Αποσπάσματος Χωροφυλακής καί τοΰ Αποσπάσματος τοΰ Στρατού, μεταβάντος εις Λιτόχωρον δια τάς έκλογάς. Τα δύο οικήματα άπεΐχον αλλήλων περί τα 200 - 300 μέτρα.

Καί εις μέν τό εν έστεγάζετο ό Σταθμός Χωροφυλακής Λιτόχωρου με δύναμιν ενός ανθυπασπιστού καί οκτώ οπλιτών καί τό Απόσπασμα τοΰ Στρατού ύπό άνθυπολοχαγόν καί δέκα όπλίτας, εις δε τό έτερον τό Μεταβατικόν Απόσπασμα Χωροφυλακής δυνάμεως δέκα χωροφυλάκων.

Ή έπίθεσις έγένετο ταυτοχρόνως εναντίον καί τών δύο οικημάτων καί ένεκα τής συντριπτικής υπεροχής τών επιτιθεμένων, λόγω αριθμού καί υπέρτερου οπλισμού, καθόσον διέθετον πολυάριθμα αυτόματα όπλα ελαφρά καί βαρέα καθώς καί χειροβομβίδας καί πιθανώς καί όλμους, οί άνδρες καθηλώθησαν εντός τών κτιρίων, άπ' όπου ήμύνθησαν γενναίως έπ' άρκετάς ώρας καί απέρριψαν σθεναρώς επανειλημμένος προσκλήσεις τών ληστοκομμουνιστών, περί παραδόσεως.

Εις τό πρώτον οίκημα κατά τήν στιγμήν τής επιθέσεως εύρίσκοντο ό ανθυπολοχαγός, επικεφαλής τοΰ έκλογικοΰ Αποσπάσματος, Σπυρίδων Τσάμης, οί λοχίαι Νικόλαος Γκουνός καί Νικόλαος Τζούκας καί οί στρατιώται Αναστάσιος Μεγκίδης, Ευστάθιος Ίωαννίδης, Γεώργιος Μουταφτσής, Γεώργιος Πλάτας, Χρήστος Σπύρου, Γεώργιος Μουσκεφτάρης, Σταύρος Δαρβίνης, Νικόλαος Βελατάσιος καί οί χωροφύλακες τοΰ Σταθμού Χωροφυλακής Σωτήριος Κασιδιάρης, Ανδρέας Χαϊκάλης, Απόστολος Άποστολόπουλος, έθνοφύλαξ Αλέξανδρος Μαρμαράς καί σκοπός ό Σταύρος Λιλής.

Οί υπόλοιποι πέντε όπλϊται τοΰ Σταθμού, ήσαν εις ύπηρεσίαν περιπόλου, εις τάς προς τον "Ολυμπον παρυφάς τοΰ χωρίου. Τό οίκημα έφρουρεΐτο ύπό δύο σκοπών, ενός χωροφύλακος, όστις έφρούρει τήν θύραν τοΰ Καταστήματος καί ενός στρατιώτου, όστις έφρούρει εις τό όπισθεν μέρος τοΰ οικήματος.


Ό διοικητής τοΰ Σταθμοΰ ανθυπασπιστής Αμβρόσιος Χαδέλης, δέν εύρίσκετο εις τον Σταθμόν.

Ή περίπολος ολίγα λεπτά τής ώρας προ τής εκδηλώσεως τής επιθέσεως, ίδοΰσα άτομον άγνωστον νά κατέρχεται προς τό χωρίον, έκάλεσε τοΰτο νά σταθή καί σήκωση υψηλά τάς χείρας καί εις έρώτησιν ποιος ήτο, απήντησε διά τής λέξεως «Λύκος», ήτις προφανώς θά ήτο τό σύνθημα αναγνωρίσεως τών ληστοσυμμοριτών. Καθ' ην δέ στιγμήν, τό άγνωστον άτομον έστάθη καί έσήκωσε τάς χείρας, ό χωροφύλαξ επικεφαλής τής περιπόλου ήναψεν ήλεκτρικόν φανόν καί διέκρινεν δτι έκράτει πιστόλιον καί αμέσως έπυροβόλησε κατ' αυτού, άντιπυροβοληθείς.

Συγχρόνως ή περίπολος εδέχθη πυρά δι' αυτομάτων όπλων καί άπαντήσασα εις αυτά ήρχισε συμπτυσσομένη προς τον Σταθμόν Χωροφυλακής, σύμφωνα μέ διαταγήν ην είχε. Δέν έπρόλαβεν όμως νά φθάση εις τον Σταθμόν, διότι εντός πέντε περίπου λεπτών, έξεδηλώθη ή κατά τών οικημάτων τοΰ Σταθμού καί τοΰ Αποσπάσματος έπίθεσις.

"Αμα τω άκούσματι τών πυροβολισμών τής περιπόλου, ό σκοπός χωροφύλαξ τοΰ Σταθμοΰ, είσήλθεν εις τό οίκημα και έκάλεσε τούς άνδρας εις τά όπλα. Πριν ή δμως οι άνδρες ετοιμασθούν πλήρως, ήρξατο βαλλόμενον τό οίκημα εξ όλων τών πλευρών και ό επικεφαλής τοΰ Αποσπάσματος έκρινεν δτι ή άμυνα έκ τοΰ εσωτερικού τοΰ οικήματος θα ήτο καλλίτερα και διέταξε καί έλαβον θέσιν οί άνδρες εις τά παράθυρα, έξ ών ήμύνθησαν περί τάς δύο ώρας σθεναρώς, δτε έφάνη πυρκαϊά εις τό κάτω πάτωμα τοΰ οικήματος, όπου εύρίσκετο ό ανθυπολοχαγός καί ήτις κατεσβέσθη διά κλινοσκεπασμάτων.


'Εξηκολούθησεν ή άμυνα έπί ημίσειαν περίπου ώραν, ότε, χωρίς ν' αντιληφθούν οί άνδρες πώς, έπυρπολήθη ολόκληρο ν τό οίκημα καί καθίστατο αδύνατος ή κατάσβεσις τοΰ πυρός καί ή έκ τοΰ οικήματος πλέον άμυνα. Ό ανθυπολοχαγός διέταξεν έξοδον καί κατάληψιν νέων θέσεων.

Καί οί μέν μαχόμενοι εις τον πρώτον δροφον μετά τοΰ ανθυπολοχαγού άνδρες έξήλθον καί διεσώθησαν, οί δέ εν τω άνω όρόφου ύπό τον λοχίαν Νικόλαον Γκουνόν, δέν κατώρθωσαν νά εξέλθουν, διότι ή θύρα έβάλλετο σφοδρώς καί ό λοχίας έτραυματίσθη έπιχειρήσας νά έξέλθη.

Μετά τον τραυματισμόν τοΰ λοχίου, οί εναπομείναντες δύο στρατιώται καί ό έθνοφύλαξ Αλέξανδρος Μαρμαράς παρεδόθησαν. Καί τον μέν λοχίαν έξετέλεσεν αμέσως ό εξάδελφος του συμμορίτης Σταύρος Γκουνός ή καπετάν Χατζάρας καί τον έρριψεν εντός τοΰ καιομένου οικήματος καί άπετεφρώθη, τούς δέ δύο στρατιώτας καί τον έθνοφρουρόν χωροφύλακα Μαρμαράν μετά τοΰ χωροφύλακος Αποστόλου Κοτοπούλη, παρέλαβον μαζί των καί τούς άφήκαν αυθημερόν ελευθέρους, άφοΰ τούς άπεγύμνωσαν.

Οί έν τω δευτέρω οίκήματι δέκα χωροφύλακες τοΰ Αποσπάσματος Χωροφυλακής, καίτοι άνευ βαθμοφόρου, ώχυρώθησαν εντός τοΰ οικήματος καί ήμύνθησαν γενναίως, μέχρι τής 04.30' ώρας, άπορρίψαντες μετ' άγανακτήσεως γενομένας κατ' επανάληψιν προτάσεις παραδόσεως.

Οί ληστοκομμουνισταί, βλέποντες δτι δέν ήδύναντο νά καταβάλουν άλλως πώς τούς αμυνόμενους γενναίως χωροφύλακας, έπυρπόλησαν καί τό οίκημα τούτο περί ώραν 04.30', ότε οί χωροφύλακες, μή δυνάμενοι πλέον νά μείνουν εντός τοΰ οικήματος, έπεχείρουν έξοδον δι' ενός παραθύρου, διότι ή θύρα έπυρπολεΐτο καί έξήλθον πέσαντες έκ τοΰ παραθύρου έπτά, έξ ών έφονεύθησαν οί έξ, τοΰ εβδόμου προσποιηθέντος τόν νεκρόν καί διασωθέντος ούτως ως έκ θαύματος.

Οί υπόλοιποι τρεις άπηνθρακώθησαν εντός τοΰ οικήματος, μή δυνηθέντες νά εξέλθουν, διότι ίσως νά είχον τραυματισθή ή καί φονευθή.

Έκ τής ένεργηθείσης ύπό τής Υπηρεσίας ανακρίσεως, συνεχισθείσης παρά τοΰ αφιχθέντος ανακριτού καί εισαγγελέως, διεπιστώθη πλήρως καί άνευ ουδεμιάς αμφιβολίας, ότι τήν έν λόγω κακοΰργον πράξιν ενέπνευσαν, ώργάνωσαν καί έξετέλεσαν οί έν Λιτοχώρω έαμοκομμουνισταί διά τής τοπικής επιτροπής τοΰ ΕΑΜ Λιτόχωρου.
Ούτοι έξετέλουν διαταγήν τοΰ ΚΚΕ καί άπεσκόπουν αφ" ενός μέν εις τήν τρομοκράτησιν τοΰ πληθυσμού καί άναβολήν τών εκλογών καί άφ' ετέρου εις τήν δημιουργίαν γενικωτέρας αναταραχής καί δοκιμαστικής κρούσεως.

Φονευθέντες χωροφύλακες έκ τών ανδρών τοΰ Αποσπάσματος Γεώργ. Κλάντζος, Άριστ. Σακκας, Γεωργ. Εύαγγελίδης, Άναστ. Μήτσος, Θεμ. Μαντάς, Νικ. Πουλιανίτης, Γεώργ. Εύαγγελίδης, Ήλ. Λιάγκας, Γεώργ. Ξηντάρης.



Ένας Τρικαλινός ανάμεσα στα Θύματα

ΠΟΥΛΙΑΝΙΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ

ΠΕΣΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤOY ΕΜΦΥΛΙΟY
ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΑΣ, ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ΤΟ 1923
ΕΦΟΝΕΥΘΗ ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ ΚΑΤΑ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΤΟΥ ΔΣΕ ΣΤΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟ ΠΙΕΡΙΑΣ ΤΗΝ 31η ΜΑΡΤΙΟΥ 1946.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΥΡΓΕΤΟΥ.