Ελ. Βενιζέλος: Εθνάρχης ή όργανο των Αγγλογάλλων; Φιλελεύθερος ή κάργα συντηριτικός; Μέρος Α' (1895-1910)

Αν δούμε ψυχρά τα ιστορικά γεγονότα χωρίς να είμαστε επηρεασμένοι από την προπαγάνδα για τον «Εθνάρχη Βενιζέλο», μάλλον περίεργες θα μας φαίνονται οι επιλογές του, τόσο κατά τη δράση του στην Κρήτη όσο και μετέπειτα στην Αθήνα...

 Καταρχάς να πούμε ότι στην Κρήτη η οικογένειά του ήρθε μετά τα Ορλωφικά το 1770, από την Σπάρτη και ονομάζονταν Κρεββατά. Ο πατέρας του έφυγε πάλι και μετά την απελευθέρωση πολιτογραφήθηκε στο Άργος όπου κατείχε και διάφορες κυβερνητικές θέσεις, πριν επιστρέψει στην Κρήτη για να πάρει μέρος στην Επανάσταση του 1866.

 Ο Βενιζέλος την πρώτη του εμφάνιση πολιτικά την κάνει κατά την Επανάσταση των Κρητών το 1895. Και ενώ σ' αυτή την Επανάσταση του 1895 (3 Σεπτεμβρίου) ήταν αντίθετος, με την αιτιολογία ότι οι Κρητικοί δεν έπρεπε να ενεργούν αυτοβούλως αλλά σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 1897 ηγήθηκε Επανάστασης στη Μαλάξα προκειμένου να ενωθεί η Κρήτη με την Μητέρα Ελλάδα!!! Περιττό να πούμε ότι ούτε η μία αλλά ούτε και η άλλη Επανάσταση είχε τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης της Αθήνας!!!

 Τι άλλαξε άραγε μέσα σε 15 μήνες ξαφνικά από αντίθετος έγινε ηγέτης της επανάστασης; Μάλλον τίποτα...αλλά οι μεγάλες αλλαγές ήρθαν μετά μιας και όχι μόνο η επανάσταση του Ιανουαρίου του 1897 δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα για την Κρήτη αλλά ήταν και η αφορμή της έναρξης του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, μιας και η Ελλάδα έστειλε τον Φεβρουάριο στρατό προκειμένου να βοηθήσει την επανάσταση και οι Τούρκοι απάντησαν με την έναρξη εχθροπραξιών στη Θεσσαλία...ένας πόλεμος που αποκαλέστηκε «ατυχής» σε μια προσπάθεια η λέξη να μειώσει το μέγεθος της ήττας που υπέστημεν, μιας και οι Τούρκοι έφτασαν ξανά μέχρι τη Λαμία και αναγκαστήκαμε να υπογράψουμε ταπεινωτική ειρήνη που επανέφερε τα σύνορά μας στα όρια του 1880!!!!

Παρεμπιπτόντως καταβάλαμε και τεράστια πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία τη στιγμή που 4 χρόνια πριν το κράτος είχε πτωχεύσει ο άλλος τρανός, Χ.Τρικούπης. Συγκεκριμένα καταβάλαμε 92.000.000 δρχ. όταν τα βασικά έσοδα του κράτους από την εκμετάλλευση των μονοπωλίων (φωτιστικού πετρελαίου, καπνού, αλατιού, τσιγαρόχαρτων, λιμενικά δικαιώματα Πειραιά, φόρος χαρτοσήμου κλπ.) ήταν 28-30.000.000 δρχ. Προκειμένου να αποζημιώσουμε την Τουρκία πήραμε νέα δάνεια με αποτέλεσμα η χώρα να μπει υπό την επιτήρηση Διεθνούς Επιτροπής Οικονομικού Ελέγχου που διαχειρίζονταν τα έσοδα του ελληνικού κράτους!!!...Χαρακτηριστικό είναι δε ότι μέχρι το 1910 το 1/3 των εσόδων της χώρας, πήγαινε στην αποπληρωμή των συγκεκριμένων δανείων!!

Τον Αύγουστο του 1897 πρότεινε στις μεγάλες δυνάμεις την ένωση με την Ελλάδα ξέροντας ότι αυτό δεν θα το δεχόντουσαν και ταυτόχρονα τους πρότεινε εναλλακτικά να γίνει η Κρήτη αυτόνομη...

Στη διακοίνωση προς τους πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων έλεγε ότι «αφού η Ελλάδα απέσυρε τη στρατιωτική δύναμη που είχε στο νησί, αναγνωρίζοντας την αυτονομία του (!!!!) και προκειμένου να μην φέρει σε δύσκολη θέση την Αθήνα, θα δέχονταν ως προσωρινή λύση την αυτονομία...». Ενώ την Επανάσταση του 1897 την είχε κάνει για την Ένωση ξαφνικά θα δέχονταν και την αυτονομία!!! Να σημειωθεί ότι με τη συνθήκη της Χαλέπας η Κρήτη διέθετε ήδη κάποια αυτονομία αλλά ήταν υπό την προστασία του Σουλτάνου.

Τελικά οι μεγάλες δυνάμεις του έκανα το χατήρι και παρότι ηττηθήκαμε, αφού οι ενέργειες του Βενιζέλου έσυραν τη χώρα ξεβράκωτη, σ' ένα πόλεμο που δεν ήταν έτοιμη να κάνει, έδωσαν την αυτονομία στην Κρήτη και δημιουργήθηκε η Κρητική Πολιτεία με Ύπατο Αρμοστή τον διάδοχο Γεώργιο Α΄. Θα ήταν η πρώτη φορά παγκοσμίως που ο ηττημένος θα κέρδιζε εδάφη αν δεν υπήρχε το αγκάθι των αποζημιώσεων προς την Τουρκία. Γιατί φυσικά οι μεγάλες δυνάμεις έδωσαν την αυτονομία, παρότι ηττηθήκαμε, μιας και είχαν ήδη εξυπηρετήσει τα συμφέροντά τους και πλέον διαχειρίζονταν τα έσοδα του Ελληνικού Κράτους.

Ποιος μας έκανε λοιπόν προτεκτοράτο το 1898;

Τον Απρίλιο του 1899 αναλαμβάνει υπουργός Δικαιοσύνης της νεοσύστατης Κρητικής Πολιτείας και μετά από μερικούς μήνες αρχίζουν οι προστριβές του με τον Γεώργιο τον Α'. Ο λόγος σύμφωνα με την λαϊκίστικη έκδοση της ιστορίας είναι ότι ο Γεώργιος ήθελε να φτιάξει παλάτι στα Χανιά και ο Βενιζέλος αντιδρούσε...στα βιβλία της «ραμμένης» ιστορίας είναι η διάσταση απόψεων που είχαν οι δυο τους σχετικά με την πορεία προς την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο Γεώργιος έλεγε να το απαιτήσουμε από τις μεγάλες δυνάμεις και ο Βενιζέλος έλεγε να εδραιωθεί πρώτα η αυτονομία να αποχωρήσουν οι ξένες δυνάμεις από το νησί και μετά να γίνει η Ένωση.

 Ο πραγματικός λόγος όμως, που φάνηκε και αργότερα με την επανάσταση της Θερίσου, ήταν ότι ο Βενιζέλος ήθελε να διώξει το Γεώργιο και να αναδειχθεί σε ηγεμόνα του νησιού με την προοπτική κάποτε και όποτε αποφάσιζε αυτός να γίνει η Ένωση με την Ελλάδα.

Έτσι λοιπόν μετά από δύο χρόνια στην κυβέρνηση του νησιού υποβάλει την παραίτησή του. Την πρώτη του παραίτηση από τις πολλές άλλες που έμελλε να ακολουθήσουν...μιας και όποτε δεν του πήγαιναν καλά τα πράγματα είχε συνήθεια να γίνεται Λούης...

 Παρόλο που στην παραίτησή του δεσμευόταν ότι δεν θα κάνει αντιπολίτευση για τα επόμενα τέσσερα χρόνια το νησί παρέλυσε μέχρι το 1905.

 Το 1905 έκανε και το πρώτο του πραξικόπημα εναντίον του νομίμου διοικητή, από τα πολλά που έμελλε να ακολουθήσουν.

Το πραξικόπημα της Θερίσου ή του «καναπέ» είχε «στόχο» να επιβάλλει και απαιτούσε την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα μιας και σύμφωνα με τον Βενιζέλο, ο Γεώργιος δεν εκινείτο αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ενώ λοιπόν πριν μερικά χρόνια ο Βενιζέλος διαφωνούσε με τον Γεώργιο επειδή ο τελευταίος ζητούσε από τις μεγάλες δυνάμεις την Ένωση, λέγοντας ότι οι συνθήκες δεν είναι ώριμες και έπρεπε πρώτα να υπάρξει πλήρης αυτονομία και μετά Ένωση, τώρα ξαφνικά έκανε επανάσταση για την Ένωση επειδή ο Γεώργιος δεν την απαιτούσε με πάθος!!! Είναι ξεκάθαρο ότι όταν ήταν στην κυβέρνηση ήθελε αυτονομία, ενώ όταν ήταν στην αντιπολίτευση και προκειμένου να έχει την συμπάθεια του κόσμου ήθελε Ένωση!!!

 Το ότι η Ένωση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για επιτύχει τις πολιτικές του βλέψεις και το ότι η Επανάσταση της Θερίσου ήταν του καναπέ φαίνεται και από την εξέλιξή της. Οι επαναστάτες ζήτησαν από τις μεγάλες δυνάμεις να δεχθούν την Ένωση με την Ελλάδα, αυτές όπως ήταν λογικό την απέρριψαν και «προ της αποφάσεως των Μ. Δυνάμεων υποκύπτουσιν, είπον οι αρχηγοί των εν Θερίσω επαναστατών, εζήτησαν όμως οκταήμερον προθεσμίαν να υποβάλλουν τα αιτήματα αυτών σχετικά με την εσωτερικήν διοίκησιν της χώρας»!!! Χωρίς να ανοίξει ρουθούνι και αφού στην αρχή μίλαγαν για ένοπλο λαϊκό αγώνα δέχθηκαν να γίνουν μόνο εσωτερικές αλλαγές, που ουσιαστικά σήμαιναν την απομάκρυνση του Γεωργίου Α' από τη θέση του Ύπατου Αρμοστή!!!

 

Έτσι δημιουργήθηκε νέο Σύνταγμα και Ύπατος Αρμοστής διορίσθηκε ο Ζαΐμης.

Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ουσιαστικά έγινε από τον λαό της Κρήτης όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα της εποχής και όχι από «διπλωματικές» ενέργειες του Βενιζέλου.

Ουσιαστικά η Ένωση έγινε την 24η Σεπτεμβρίου του 1908 όταν ο κόσμος των Χανίων σε λαϊκή συγκέντρωση απαίτησε την Ένωση αφού είχε μπουχτίσει από τη «διπλωματία», με αφορμή την προσάρτηση της Βοσνίας στην Αυστρία και την ανακύρηξη της ανεξαρτισίας της Βουλγαρίας.

Στο πεδίο του Άρεως στα Χανιά σε συλλαλητήριο των κατοίκων συντάχθηκε ψήφισμα που κήρυττε την Ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο κρητικός λαός όρισε 15μελή επιτροπή να διαβιβάσει το ψήφισμα στον Βασιλέα Γεώργιο και στους Προξένους των μεγάλων δυνάμεων ενώ η Κυβέρνηση συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο της Κρητικής Βουλής προκειμένου να εγκρίνει το ψήφισμα.

Πουθενά, τόσο στην επιτροπή όσο και στην Κυβέρνηση δεν υπάρχει ο Βενιζέλος, μιας και παρακολουθούσε τα γεγονότα εκ του μακρόθεν. Αντίθετα είναι ιστορικό γεγονός οι παροτρύνσεις της Κυβέρνησης της Αθήνας υπό τον Θεοτόκη, προς τον Κρητικό λαό προκειμένου να εξεγερθεί.

 

Κάντε click στο δεξιό απόκομμα, για να διαβάσετε τα γεγονότα όπως τα

περιγράφει η εφημερίδα «Σκρίπτ» της 27ης Σεπτεμβρίου 1908

Από την μέρα εκείνη η Κρήτη διοικούνταν με βάση το Σύνταγμα και τους νόμους της Ελλάδος και όλες οι πράξεις γίνονταν στο όνομα του ανώτατου άρχοντα της Ελλάδος. Τυπικά ενώθηκε το 1913 όπως γράφω πιο κάτω.

Τελικά τον Απρίλιο του 1910 εκλέχθηκε ο Βενιζέλος πρωθυπουργός της Κρήτης...αλλά σε τρεις μόλις μήνες παραιτήθηκε για να σώσει την Ελλάδα...ήταν η δεύτερη παραίτηση της πολιτικής του καριέρας.

Συνοπτικά έως το 1910

παραιτήθηκε 2 φορές:

-1901 από υπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας

-1910 από Πρωθυπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας και φεύγει στην Αθήνα

καί έκανε ένα πραξικόπημα

-1905 Θέρισος-Χανιά

Στο επόμενο μέρος θα γράψουμε πως «Βενιζέλος και Μεταξάς» πήγαιναν χέρι-χέρι...για να εδραιωθεί η Δημοκρατία...