Για να κατανοήσει κανείς τα γεγονότα και τις πολιτικές εξελίξεις του 1936 και να εκτιμήσει τους λόγους που οδήγησαν τον Ιωάννη Μεταξά στην Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, μία Δικτατορία χωρίς την επέμβαση του στρατού, χρειάζεται να έχει γνώση και σε όσα κινήματα προηγήθηκαν στην Ελλάδα στην δεκαετία του 1930 και στην πολιτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη εκείνη την εποχή.
Ο Ιωάννης Μεταξάς από την αρχή του βίου του θεωρούσε λάθος και κατέκρινε την ανάμειξη του στρατού στη πολιτική, οι σχετικές καταγραφές στο Ημερολόγιο του είναι πολλές και τακτικά ενεργεί για την καταστολή στρατιωτικών κινημάτων.
Το 1935 σημειώνει :20-24 Μαρτίου. Λέγω προς πάντα στρατιωτικόν που με πλησιάζει, ότι δεν τους έχω ανάγκην, και δεν εννοώ να έχω καμίαν υποστήριξίν των. Ούτε και να ανακατεύωνται στην πολιτικήν, ούτε να σκέπτωνται κινήματα. Δεν τους χρειάζομαι μου φθάνει ο λαός. Να κοιτάνε το καθήκον τους.
Τελείως απογοητευμένος είναι και από την πολιτική κατάσταση. Στις 8 Απριλίου του 1935 εν όψει των εκλογών σημειώνει.
Ο πολιτικός κόσμος σάπιος μέχρι μυελού οστέων.... Την 1 Μαίου Χρεωκοπία του πολιτικού κόσμου. Κατάστασις γενική πνικτική. Ο κόσμος θέλει την ησυχίαν του και αφοσιωμένος εις την βιοπάλην του δεν βλέπει τίποτε άλλο. Ανέχεται όλα, καταχρήσεις κλεψιές. Ανάτασις καμία.
Μέσα σε αυτό το κλίμα απαξίωσης του δημοσίου βίου και των συντεταγμένων της κοινωνίας, αρχίζει το 1936.
Την 1η Ιανουαρίου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς επανεκδίδει την εφημερίδα του ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, (πρώτη φορά είχε κυκλοφορήσει την 12 Μαίου 1935). Στόχος του ήταν να συγκρατήσει το στρατό μακριά από την ανάμειξή του στην πολιτική. Ενας νέος «Στρατιωτικός Σύνδεσμος» είχε εμφανισθεί. με αρχηγό τον στρατηγό Κ. Πλατή, τον οποίον υποστήριζε ο Αλέξανδρος Παπάγος, και εκπροσωπούσε τους αντιβενιζελικούς. Ο Παπάγος ήταν Υπουργός των Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση του Κονδύλη (10.10.1935 έως 30.11.1935) που επανέφερε τον Βασιλέα Γεώργιο Β' την 25η Νοεμβρίου 1935.
Ο Ιωάννης Μεταξάς υποψιάζεται ότι με τον νέο «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» και τον Πλατή ετοιμάζεται ένα νέο κίνημα. Εχει προηγηθεί το Κίνημα του Πλαστήρα στις
6η Μαρτίου του 1933, που κατέληξε με την δίωξη του Ε. Βενιζέλου εκ μέρους του Ιωάννου Μεταξά.
Την 1η Μαρτίου 1935 γίνεται το Κίνημα των Αξιωματικών του Ναυστάθμου, που οι άμεσες ενέργειες του Μεταξά, ως Υπουργού άνευ Χαρτοφυλακίου στη Κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη, το κατέστειλαν. Το αποτέλεσμα του κινήματος του Ναυστάθμου, του οποίου την αρχηγία εκ μέρους του Βενιζέλου και πάλι είχε ο Αλέξ. Ζάννας, (Γρηγόριος Δαφνής «Η Ελλάς μεταξύ των δύο Πολέμων» 2ος τ. 281-369), ήταν ότι ο Ε. Βενιζέλος με την σύζυγόν του και ανώτερους αξιωματικούς του ναυτικού και πλοία του ελληνικού στόλου, κατέφυγαν στην ιταλοκρατούμενη Δωδεκάνησο, όπου και εγκατέλειψαν τα πλοία για να τα επιστρέψουν στο Ναύσταθμο οι πλωτάρχες τους. Οι ίδιοι απέπλευσαν από την Ρόδο με ιταλικό υπερωκεάνειο. Οι δε στρατηγοί της Βορείου Ελλάδος Βεντήρης και Καμένος παραδόθηκαν στους Βουλγάρους.". Ο Ι. Μεταξάς στο κίνημα αυτό αντιστέκεται και στην επέμβαση των ξένων, των Αγγλων που ορισμένα πολιτικά πρόσωπα συστήνουν.
Και έτσι αρχίζει το 1936 με το «Αποτακτικό» που αφορά την επαναφορά στο στράτευμα των αξιωματικών που είχαν λάβει μέρος στο κίνημα του Ναυστάθμου το 1935, να καταλαμβάνει σοβαρή θέση στα πολιτικά δρώμενα.
Την 26η Ιανουαρίου 1936 διεξήχθησαν υποδειγματικά οι εκλογές από την Κυβέρνηση Δεμερτζή. Ψήφισαν 1.278.085, έγκυρα ήταν 1.274.000. Ο Μεταξάς με το κόμμα των Ελευθεροφρόνων έλαβε ποσοστό 3,94% και 7 έδρες. Τα δύο μεγάλα κόμματα περίπου ισοψήφισαν και προέκυψε θέμα αναδείξεως Κυβέρνησης. Η Κυβέρνηση Δεμερτζή παρέμεινε ως Υπηρεσιακή και στις 2 Μαρτίου συνήλθε σε πρώτη συνεδρίαση η Γ' Αναθεωρητική Βουλή. Εν τω μεταξύ το ΚΚΕ ετοιμαζόταν να στηρίξει τους Φιλελεύθερους.(συμφωνία Σοφούλη-Σκλάβαινα). Τότε ο Παπάγος απείλησε τον Βασιλέα με κίνημα εκ μέρους του στρατού και δήλωσε ότι ο στρατός δεν θα ανεχθεί μια Κυβέρνηση που θα στηριζόταν στο ΚΚΕ.
Την 3η Φεβρουαρίου1936 Ο Ιωάννης Μεταξάς δηλώνει στο «Ελεύθερο Βήμα»
«από εδώ και εμπρός ζήτημα στρατιωτικό είναι μόνο η πολεμική παρασκευή της χώρας». Που αποτελεί μια σημαντική μαρτυρία, για την επερχομένη θύελλα του πολέμου. Ήδη εκείνη τη στιγμή που το λέει οι Ιταλοί έχουν από τον Οκτώβριο εισβάλει στην Αβυσσηνία και ο Χίτλερ μόλις έχει επαναφέρει την υποχρεωτική στράτευση.
Αγρια απόκρουσίς μου.- επ' ουδενί λόγω ξένοι- Προτιμοτέρα κατίσχυσις Βενιζέλου παρά επέμβασις ξένων.
Ο Μεταξάς ο διορατικός και υπεύθυνος στρατηγός και τότε Υπουργός Στρατιωτικών, έχει απόλυτη γνώση του τι συμβαίνει στην Ευρώπη.
Την 11η Φεβρουαρίου 1936 το «Ελεύθερο Βήμα» δημοσιεύει και επαινεί τις θέσεις και τις δηλώσεις του Μεταξά σχετικά με το Αποτακτικό. Στην «Εφημερίδα των Ελλήνων» επιπλέον ξεκαθαρίζει την θέσιν του. Δηλώνει ότι το κόμμα των Ελευθεροφρόνων δεν συμμετέχει σε κανένα κομματικό συνασπισμό. Θέλει να έχει ελευθερία κινήσεων. Στηρίζει την Βασιλείαν και αυτό μόνο προσδιορίζει την θέση του κόμματος του.
Την 5 Μαρτίου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς ορκίστηκε για πρώτη φορά Υπουργός των Στρατιωτικών στην Υπηρεσιακή Κυβέρνηση Δεμερτζή, σε συνεννόηση με τον Βασιλέα και τον Δεμερτζή.
1936. 5 Μαρτίου, Πέμπτη.
Θ. Αγγελόπουλος ειδοποιεί συμβαίνοντα στρατόν. Απαντώ, συσταίνω Βασιλέα να μου δώση Υπουργείον Στρατιωτκών. Σκυλακάκης, Διάκος παρόντες- αποφασίζω να σπεύσω ο ίδιος. Ενθαρρύνουν.-Μεταβαίνω Ανάκτορα. Με Βασιλιά. Να παραλάβω αμέσως. Εγκρίνει. Καλεί Δεμερτζήν. Παραίτησις Παπάγου, Πλατή.- Ορκίζομαι. Επεισόδιο με ιερέα. 3 Υπουργείον με Δεμέστιχαν. Καταλαμβάνω. Δραστήρια μέτρα. Τηλεφώνημα. Επίσκεψις Πλατή. Απειλαί του. Απαντώ δριμύτατα. Τον προκαλώ. «Μόνον νεκρός θα εξέλθω εντεύθεν». Τον απομακρύνω.-Μερικοί συγκεντώθησαν. Πάσα αντίδρασις ματαία.5μ.μ. Απολύτως κύριος της καταστάσεως.
Πριν τολμήσει να κινηθεί ο στρατός για το νέο κίνημα ο Μεταξάς βρισκόταν στο Υπουργείο Στρατιωτικών και είναι αυτός που ελέγχει την κατάσταση. Το κύρος του Μεταξά στο στρατό είναι αδιαμφισβήτητο. Και ο λόγος του "θα φύγω νεκρός" βγήκε τραγικά αληθινός. Από το Υπουργείο στρατιωτικών έφυγε τι στιγμή του θανάτου του το 1941.
ην 7η Μαρτίου 1936 ο Σοφούλης πήρε εντολή από τον Βασιλέα να κάνει κυβέρνηση, την οποία όμως κατέθεσε άπρακτος.
Την 11η Μαρτίου 1936. Εισηγήθηκε τότε να δοθεί η εντολή στο Δεμερτζή και πάλι, υπό τον όρο ότι ο Μεταξάς θα κρατήσει τα πολεμικά Υπουργεία Ο Βασιλέας βολιδοσκόπησε πρώτα τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο που δεν δέχθηκε και στη συνέχεια ανέθεσε στον Δεμερτζή. Στην Νέα Κυβέρνηση ο Ιωάννης Μεταξάς ορκίζετε για δεύτερη φορά Υπουργός των Στρατιωτικών και ανέλαβε και τα χρέη του Αντιπροέδρου.
Η κριτική που ακλούθησε την εκλογή του Ιωάννη Μεταξά ως Υπουργού παρουσιάζει ενδιαφέρον στην ποικιλία της.
Ο Α. Μιχαλακόπουλος είπε : «Ήταν ο πλέον ενδεδειγμένος δια την αναδιοργάνωση των Πολεμικών Υπουργείων»
Ο «Ριζοσπάστης» Είχε τίτλο στο κύριο άρθρο του « Μεταξάς ο εχθρός του Λαού»
Οι Βενιζελικοί χαίρονταν γιατί «Εκηδεύθη ο παραγοντισμός»
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε επιστολή του προς τον Λουκά Ρούφο, 9 μέρες προ του θανάτου του, ανεφώνησε «Ζήτω ο Βασιλεύς»! γιατί απομάκρυνε μετά την τελευταίαν τους αυθάδειαν τους Παπάγο και Πλατή και Υπουργοποίησε τον Μεταξά.
Ο Παπανδρέου στο Ελεύθερον Βήμα του 11.4.1936 τον υπεδείκνυε ως Πρωθυπουργό Κυβερνήσεως των μικρών κομμάτων
Ο Πάγκαλος τον καλούσε από τις 6.3.1936 να κάνει δικτατορία
Δύο μέρες μετά την υπουργοποίηση του, στις 7 Μαρτίου σταματούν οι καταγραφές του Ημερολογίου του.
Ο Κωνσταντίνος Δεμερτζής πεθαίνει την 13η Απριλίου 1936 και ο Ιωάννης Μεταξάς, ως Αντιπρόεδρος παίρνει την εντολή από τον Βασιλέα να σχηματίσει Κυβέρνηση. Ο Κονδύλης έχει πεθάνει στις 13 Ιανουαρίου και στις 18 Μαρτίου έχει πεθάνει στο Παρίσι και ο Βενιζέλος. Ο δε Τσαλδάρης που είναι άρρωστος, θα πεθάνει λίγο αργότερα.
Την 16η Απριλίου 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς ψηφίστηκε στη Βουλή και με πρωτοφανή πλειοψηφία, 241 υπέρ, 16 κατά του ΚΚΕ, και 4 λευκά.. έγινε Πρωθυπουργός της Ελλάδος, με την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε η Κυβέρνησή του στη Βουλή των Ελλήνων. Μπρος στα πολιτικά αδιέξοδα ο πολιτικός κόσμος του παρέδωσε την τύχη της Ελλάδος. Και αυτή ήταν μια σωστή απόφαση εκ μέρους του.
Μετά τις προγραμματικές δηλώσεις που πρωταρχική θέση είχαν η ετοιμασία του στρατού και η ομοψυχία του λαού η Γ' Αναθεωρητική Βουλή έκλεισε για τις θερινές διακοπές.
No comments:
Post a Comment